Omuz Çıkıkları
Omuz vücudun en geniş hareket açıklığına sahip eklemidir.Bu durum diğer eklemler ile karşılaştırıldığında instabil bir eklem olmasına ve çıkık için riskli bir ekleme sebeb olmaktadır. Omuz çıkıkları diğer çıkılar gibi acil müdahale gerektiren sık rastlanan ortopedik acillerdendir.
Kimlerde görülür;
Omuz çıkıkları genç popülasyonda spor yaralanmaları veya düşme sonucu görülürken , tekrarlayan çıkıklar travma olmaksızında görülebilmektedir.Kolun yana doğru açık olduğu(abduksiyon) ve dışa doğru(eksternal rotasyon) zorlandığı durumlar omuz çıkığı için risklidir.
Gençlerde 20-30 yaş arasında ,yaşlı popülasyonda 60-80 yaş arasında sık görülmektedir. Genç hasta grubunda büyük çoğunluğu el üzerine kol açık pozisyonda düşme sonucu olmakla birlikte , herhangi bir travma olmadan omuzun dışa zorlandığı durumlarda da görülebilir.Yaşlı grupta düşme sonucunda kırıklı çıkıklar sık görülmektedir.
Ne yapmak gerekir;
Omuz ağrısı ve hareket kısıklılığı ile acil servise başvuran hasta dikkatli bir muayene ile değerlendirildikten sonra omuz çıkığı düşünülüyorsa öncelikle omuz röntgeni çekilmelidir.Çoğu zaman röntgen ile omuz çıkığı ve varsa çıkığa eşlik eden omuz bölgesi kırıklarının tanısı konulabilmektedir.Genede arada kalınan durumlarda bilgisayarlı tomografi yapılarak tanı netleştirilmelidir.
Omuz çıkığı tanısı konulan hastanın eşlik edebilecek kırıkları , damar ve sinir yaralanmaları ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.Çoğu zaman bu çıkıklar acil şartlarında yerine oturtulabilirken, kırık varlığında yada cerrahi müdahale gerektirin ek yaralanmaların varlığında anestezi altında ameliyathane şartlarında yerine oturtulması daha uygundur.
Çıkık sonrası takip;
Omuz ekleminin acilde veya ameliyathane şartlarında yerine oturtulması hastanın aciliyetini gidermektedir.İlk çıkıklardan sonra çoğu zaman cerrahi müdahale gerekmemekle birlikte genede takibi bırakmamak, gerekiyorsa omuz MRI ile hastaya daha ayrıntılı değerlendirmekte fayda vardır.Özellikle genç popülasyonda ilk çıkık sonrasında bile omuz ekleminde(humerus başı, labrum,eklem kapsülü) ve çevre dokularda(biseps tendonu,omuz ligamanları ve kas yapıları) hasar oluşabilmekte ve buda hastanın tekrar çıkık geçirmesi için risk oluşturmaktadır.Bu hasarlar omuz ağrısı ve omuzda hareket kısıtlılığına sebeb olabileceği gibi, çıkığın tekrarlaması için de risk faktörüdürler.Tekrarlayan çıkılarda omuz hasarı ilerlemeden cerrahi önermekteyiz.
Çıkık sonrası hastanın şikayetlerine göre 1 ile 3 hafta arasında omuz kol askısı ile istirahat önerilirken bu dönemde omuz eklem haretlerinin korunması için aktif ve pasif omuz egzersizleri önerilmektedir. Genç hastalarda ilk çıkık sonrasında bile yüksek oranlarda tekrar çıkık riski olduğu için erken dönemde omuz artroskopisi(kapalı omuz ameliyatı) önerilebilir .
